نقدی بر سخنان آقای دکتر پور ابراهیمی نماینده محترم مردم کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی در خصوص اقتصاد مقاومتی در صنعت پسته

نقدی بر سخنان آقای دکتر پور ابراهیمی نماینده محترم مردم کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی در خصوص اقتصاد مقاومتی در صنعت پسته

     دهمین کنفرانس دو سالانه اقتصاد کشاورزی ایران در روزهای 22 و 23 اردیبهشت ماه 1395 در دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان برگذار شد. این کنفرانس هر دو سال یک بار و به همت انجمن اقتصاد کشاورزی ایران برگذار می گردد. در روز دوم کنفرانس، میزگردی تحت عنوان اقتصاد مقاومتی: مبانی و الزامات برگذار شد. آقای دکتر محمد رضا پورابراهیمی، نماینده محترم مردم کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی، یکی از سخنرانان این میزگرد بود. ایشان یکی از جنبه های اقتصاد مقاومتی را اقتصاد دانش بنیان می دانستند. وی، در این زمینه بیان داشتند که، اقتصاد ما دانش بنیان نیست و از این ناحیه ضربه پذیر هستیم. وی در خصوص پسته به طور واضح سه موضوع آفلاتوکسین، عملکرد دو برابری پسته آمریکا در مقایسه با ایران و عدم استفاده از آب شیرین کن ها را بیان کردند. با وجود این که دو نفر از اعضای هیات علمی پژوهشکده پسته (موسسه تحقیقات پسته سابق) در این جلسه حضور داشتند اما به علت کمبود زمان، فرصت پاسخگویی به سخنان این نماینده محترم فراهم نشد در حالی که جای دارد برای روشن شدن موضوع، توضیحاتی در این خصوص داده شود.

     در خصوص آفلاتوکسین، وی معتقد بودند که کار علمی صورت نگرفته و ما هنوز نمی توانیم آفلاتوکسین را در پسته کنترل نماییم. باید به اطلاع برسد که پژوهشکده پسته و انجمن پسته ایران با حجم گسترده کاری که انجام داده اند، از نظر علمی و اجرایی سئوال بی پاسخی برای کنترل آفلاتوکسین باقی نمانده است. چیزی که فقدان آن کاملا احساس می شود، وجود قوانینی است که متخلفین را از آلوده کردن پسته باز دارد. همچنین جای بازاری خالی است که در آن پسته فاقد آفلاتوکسین با پسته آلوده به آفلاتوکسین تفاوت قیمت داشته باشد. برای شکل گیری این بازار نیز، نیاز به قانون است که محل تصویب آن مشخص است. اگر در حوزه قانون گذاری و اجرا کم کاری صورت گرفته است نمی توان گناه آن را به گردن دانشمندان و محققین انداخت.

     در خصوص پایین بودن عملکرد در هکتار پسته ایران در مقایسه با آمریکا نیز همگان می دانند که کمیت و کیفیت پایین آب و عدم استفاده از سیستم های آبیاری نوین مهمترین عامل این مساله می باشد. در این خصوص نیز کمبود دانشی وجود ندارد. در زمینه استفاده از سیستم های آبیاری نوین، دانش کافی وجود دارد. آنچه باعث شده است تا نسبت کمی و کیفی آب به زمین تنظیم نبوده و سیستم های آبیاری نوین نیز استفاده نشود، نبود قوانین لازم و عدم اجرای قوانین موجود است. وقتی که در شهرستان های انار و رفسنجان، بیش از 6 برابر ظرفت آبخوان، پروانه صادر شده است، چگونه می توان آب کافی و با کیفیت به باغات پسته رساند. وقتی در چنین شرایط بحرانی، نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی، طرح اعطای مجوز به چاه های غیر مجاز را تصویب می کنند، چه توقعی از دانشمندان می توان داشت. این را باید دانست که علم و دانش معجزه نمی کند. این مقدار آب و با این کیفیت، اگر در اختیار کشاورزان و دانشمندان آمریکایی نیز قرار بگیرد نمی توانند بیش از همین مقدار پسته برداشت نمایند. این را باید دانست که اولین گام در جهت ایجاد اقتصاد مقاومتی، مقاومت در مقابل خواسته های غیر علمی و پوپولیستی است که تا کنون چنین مقاومتی دیده نشده است. شاید این مقاومت باعث کاهش محبوبیت انسان شود اما خوداتکایی اقتصادی را به دنبال خواهد آورد. این انصاف نیست که تمام مشکلات را به گردن دانشمندان بی اندازیم و مقصران اصلی را تبرئه نماییم.

    اما آب شیرین کن نیز داستان مخصوص به خودش را دارد. مشکل آب شیرین کن مشکل علمی نیست. دانشمندان ایرانی، در خصوص آب شیرین کن ها دانش کافی را دارند. مشکل اصلی مشکلات قانونی و اجرایی است. بعضی از دستگاه های مسئول، به این علت با استفاده از آب شیرین کن ها در مناطق پسته کاری مخالفت می کنند که این تکنولوژی را باعث تخریب منابع آب می دانند. آیا ناتوانی ما در حفاظت از منابع آب، توجیه خوبی برای جلوگیری از تولید یا ورود تکنولوژی های پیشرفته به کشور می باشد؟ آیا دانشمندان مقصرند یا قانون گذاران و مجریان قانون؟ وقتی که آب شیرین شده از نظر قانونی امکان فروش و جابجایی را نداشته و باعث می شود تا توجیه اقتصادی استفاده از این تکنولوژی پایین بیاید، آیا مقصر، سازنده تکنولوژیست؟ یا مقصر قانون گذاری است که شرایط ایجاد بازار آب را فراهم نکرده است؟ وقتی که سازمان های مسئول، چشم خود را بر برداشت سالانه میلیون ها آب شور و بی کیفیت از سفره های زیر زمینی و تخریب شدن خاک را بسته و تمام توانشان را برای پلمپ کردن دو دستگاه آب شیرین کن به کار می گیرند، دانشمندان چه می توانستند بکنند که نکرده اند؟

     آقای دکتر پورابراهیمی، موکلان شما در بخش کشاورزی، توقعشان این است که جنابعالی و سایر نمایندگان محترم، واقعیت های مسئله آب و کشاورزی را همچنان که هست در مجلس مطرح نمایید. اقتصاد مقاومتی را بایستی از مجلس شروع کرد. مقاومت در مقابل مصلحت اندیشی های غیر ضروری، مقاومت در مقابل خواسته های عوام فریبانه، مقاومت در مقابل شیرینی محبوب شدن، مقاومت در مقابل ترس ناشی از عدم رای آوری و …. این ها مقاومت هایی است که اقتصاد را تاب آور و مقاوم خواهد کرد.

محمد عبدالهی عزت آبادی، معاون پژوهشی پژوهشکده پسته، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی