مشاهده تغذیه سوسک گرده‌خوار سیاه بر روی میوه و برگ درختان پسته در منطقه انار
مشاهده تغذیه سوسک گرده‌خوار سیاه Oxythyrea cinctella Schaum (Col.; Scarabaeidae) بر روی میوه و برگ درختان پسته در منطقه انار
حمید هاشمی راد؛ عضو هیات علمی موسسه تحقیقات پسته کشور، رفسنجان
در تاریخ 29 فروردین 1395 از باغهای پسته منطقه شمال غربی شهرستان انار در چاه تلمبه حجت آباد غرب (10 کیلومتری مرکز شهرستان) همراه با گروه کارشناسان موسسه تحقیقات پسته، آقای مهندس مسعودی ریاست مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان انار و کارشناسان آن مدیریت بازدید بعمل آمد. در این بازدید تعداد زیادی از حشرات کامل سوسک گرده‌خوار سیاه با نام علمی Oxythyrea cinctella از خانواده اسکارابیده ((Scarabaeidae در حال تغذیه از برگ و میوه های تازه تشکیل شده درختان پسته رقم اکبری مشاهده گردید (شکل‌های 1 و 2 و 3 و 4).
تاکنون در باغهای پسته، تغذیه این گونه سوسک از گرده و سایر قسمتهای گل و گاهی حتی جوانههای گل گیاهان زراعی، باغی و علفهای هرز گزارش شده است. در روی درختان پسته نیز هر ساله در اوایل فصل بهار تغذیه تعداد کمی از حشرات کامل بر روی گل های نر و ماده درختان پسته مشاهده شده است. این گزارش اولین مشاهده از افزایش تراکم جمعیت آنها در باغ های پسته و تغییر ذائقه و رفتار تغذیه‌ای این حشرات می باشد که علاوه بر تغذیه از گل و گرده گل، از میوههای تازه تشکیل شده و نابالغ و از حاشیه برگ های درختان پسته نیز قادر به تغذیه می باشند.
شکل 1 و 2- حشره کامل سوسک گرده خوار سیاه O.cinctella بر روی خوشه های پسته (عکس از نگارنده)
شکل 3 و 4- تغذیه حشرات کامل سوسک گرده خوار سیاه O.cinctella روی میوه و برگ پسته (عکس از نگارنده)
بررسیهای انجام شده در چند روز بعد و در مرحله شروع سفت شدن پوست میوه پسته مشخص نمود که سوسک‌ها پس از چند روز تغذیه بر روی درختان پسته و با سفت شدن نسبی پوست میوههای پسته و همچنین شروع گلدهی گیاهان و علفهای هرز داخل و اطراف باغهای پسته نظیر تلخه، پیچک صحرایی، اسفند و درختان سنجد بر روی این گیاهان منتقل شده و از گل و گرده آنها تغذیه می نمایند. درمجموع به نظر نمی رسد که خطر زیادی از جانب این حشره درختان پسته را تهدید نماید ولی لازم است فعالیت آن در ادامه فصل و سالهای آتی تحت نظر قرار گیرد.
– علل ازدیاد جمعیت حشره در باغ های پسته:
بررسیهای انجام شده در رابطه با علل افزایش تراکم جمعیت و فعالیت تعداد زیاد آنها برروی درختان پسته مشخص نمود که بعضی باغداران مقدار زیادی از نخالههای میوه پسته را به منظور آتش زدن و جلوگیری از سرمازدگی درختان پسته در حاشیه باغ‌ها انباشته کرده اند، به نظر می رسد مواد پوسیده گیاهی مانند نخاله میوه پسته از منابع اصلی غذایی لاروهای این سوسک بوده و زمستان‌گذارنی حشره نیز به صورت لارو کامل در داخل همین توده‌های مواد پوسیده گیاهی سپری می گردد، همین امر باعث افزایش جمعیت این حشره در نخالههای پسته و هجوم آنها به درختان پسته بوده است.